Słownik terminów japońskich używanych w Karate Kyokushin

Liczebniki:

一 … Ichi – jeden
二 … Ni – dwa
三 … San – trzy
四 … Shi (yon) – cztery
五 … Go – pięć
六 … Roku – sześć
七 … Shichi – siedem
八 … Hachi – osiem
九 … Kyu – dziewięć
十 … Ju – dziesięć
二十 … Niju – dwadzieścia
三十 … Sanju – trzydzieści
四十 … Yonju – czterdzieści
五十 … Goju – pięćdziesiąt
六十 … Rokuju – sześćdziesiąt
七十 … Nanaju – siedemdziesiąt
八十 … Hachiju – osiemdziesiąt
九十 … Kyuju – dziewięćdziesiąt
百 ……. Hyaku – sto

Kierunki:

Mae – przód
Yoko – bok
Ushiro – tył
Migi – prawa
Hidari – lewa
Age – w górę, wznos
Oroshi – w dół, opadanie

Poziomy:

Gedan – strefa poniżej pasa
Chudan – strefa tułowia
Jodan – strefa powyżej obręczy barkowej

Wymowa:
ch – czytamy jak cz,
sh – czytamy jak si,
ju – czytamy jak dzu.

A

Age – wznosić, w górę; 🛈 Kierunki
Ago – podbródek
Ai – jedność, zdjednoczenie, harmonia
Aka – czerwony, oznaczenie zawodnika na zawodach
Arigato – dziękuję
Ashi – noga, stopa
Ashi-kubi – przegub stopy, staw skokowy
Ashi-sabaki – obroty ciała przy pomocy nóg
Atama – głowa
Ate – cel
Atemi – uderzenie we wrażliwe miejsce na ciele (ate – cel; mi – ciało)
Atemi-waza – technika uderzenia w miejsca wrażliwe na ciele
Awase – razem

▲

B

Barai (harai) – zagarnięcie
Bo – długi kij (długość 180-220cm, średnica 4cm)
Bo-jitsu – sztuka walki z pomocą kija
Bogu – wyposażenie zawodnika kendo
Bokken – treningowy, drewniany miecz
Bu – wojenny
Budo – droga doskonalenia poprzez sztuki wojenne
Bu-jutsu – sztuki wojenne
Bushido – droga wojownika
Bunkai – interpretacja technik zawartych w kata
🛈 Zobacz również: Bunkai w artykule: Rola kata w treningu karate

▲

C

Chikara – siła, moc fizyczna
Chikara irete – z siłą z mocą
Chu – ośrodek, centrum
Chudan – średnia strefa, średni poziom; 🛈 Poziomy
Chudan-zuki – cios w średnią strefę ciała
Chui – ostrzeżenie zawodnika w czasie zawodów
Chusoku – podstawa palców („poduszka”) na podeszwie stopy

▲

D

Dachi (tachi) – postawa, pozycja nóg
Dachi-waza (tachi-waza albo tachi-kata) – technika postaw, forma postaw
Dan – poziom, stopień mistrzowski
Deshi – uczeń; uchi-deshi – wewnętrzny, osobisty uczeń
Do – droga; w kendo – pancerz chroniący piersi i brzuch
Dogi – ubiór do ćwiczenia sztuk walki, np. karate-gi, judo-gi
Dojo – miejsce w świątyni buddyjskiej przeznaczone od medytacji; obecnie miejsce ćwiczeń sztuk walki; 🛈 zobacz również: Miejsce zwane „Dojo”
Domo arigato – dziękuję bardzo

▲

E

Embusen – linia poruszeń, np. w kata (schemat)
Empi (hiji) – łokieć
Empi-uchi – ciosy łokciem wykonane w kształcie łuku
Enchosen – dogrywka w czasie zawodów

▲

F

Fuan-to – pozycja ritsuzen w Taiki-ken
Fukko-to – pozycja ritsuzen w Taiki-ken, „ujarzmianie tygrysa”
Fudo – nieporuszony, niezachwiany, „twarde położenie”
Fudo-dachi – postawa trwała (nieporuszona)
Fukkin – ćwiczenia brzucha, tzw. brzuszki
Fukoso (fukukoso) – splot słoneczny
Fuku – pomocnik, zastępca

▲

G

Gammen – skroń
Gedan – niższa strefa, poniżej pasa; 🛈 Poziomy
Gedan-barai – blok dolny z zagarnięciem w dół w bok
Geiko (keiko) – trening
Go – twardość lub pięć (liczebnik); 🛈 Zobacz wszystkie liczebniki
Goaku – w buddyzmie „pięć wielkich grzechów: zabójstwo, złodziejstwo, kłamstwo, pijaństwo, cudzołóstwo”
Gomennasai – przeprosiny
Goshi (koshi) – biodra
Gyaku – przeciwny, odwrotny
Gyaku-zuki – cios prosty ręką przeciwną do wysuniętej w przód nogi

▲

H

Hachi – osiem; 🛈 Zobacz wszystkie liczebniki
Hai – tak oraz ćwiczenia w ruchu w Taiki-ken
Haikin – ćwiczenia grzbietu
Haishu – grzbiet dłoni
Haisoku – grzbiet, podbicie stopy
Haito – wewnętrzna krawędź otwartej dłoni, od strony kciuka
Haito-uchi – cios wewnętrzną krawędzią ręki po łuku
Hajime – zaczynać
Hakama – spódnica-spodnie np. w Aikido
Han – połowa
Happo – wszystkie kierunki (8 kierunków)
Hara – brzuch
Harai (barai) – zagarnięcie, podcinanie
Harite – uderzenie płaską dłonią (dopuszczalne w sumo)
Hatsuriki – ćwiczenie w Takiki-ken polegające na wyzwoleniu krótkiej eksplozywnej siły
Hayaku – szybko
Heiko – równoległość
Heisoku-dachi – postawa o stopach połączonych, równolegle ustawionych do siebie
Hiakunin kumite – walka ze stoma przeciwnikami z rzędu;
🛈 Zobacz również: Hiakunin-kumite (Próba stu walk)
Hidari – lewy, lewa strona; 🛈 Kierunki
Hiji (empi) – łokieć
Hiji-ate – uderzenie (cios) łokciem
Hiki – odwodzić
Hiki-te – wyjściowe położenie rąk, ściąganie pięści
Hikiwake – remis
Hiraken – pięść środkowych kostek
Hiraki-ashi – obrót ciała na zasadzie otwieranych drzwi, osią obrotu jest noga
Hiza – kolano
Hiza-geri – kopnięcie kolanem
Hiza-kansetsu – przednia część kolana
Hizagashira – rzepka kolanowa
Hon – główny, zasadniczy, podstawowy
Honbu – kwatera główna, np. organizacji

▲

I

Iai-do (iai-jitsu)– japońska sztuka walki mieczem polegająca na błyskawicznym wydobywaniu miecza z pochwy i zadawaniu nim, w nieprzerwanym ruchu, ciosu atakującego, kontratakującego czy obronnego; akcja ta następuje w momencie, gdy przeciwnik decyduje się na atak
Ibuki – specjalna metoda oddychania
Ichi – jeden; 🛈 Zobacz wszystkie liczebniki
Ido – ruch, przemieszczanie, poruszanie
I-ken – chińska sztuka walki, należąca do tzw. stylów wewnętrznych
🛈 Zobacz również: I-ken – siła umysłu

▲

J

Jikan – czas, godzina
Jitsu (jutsu) – sztuka, kunszt
Jiu-jitsu (ju-jitsu, ju-jutsu) – łagodna sztuka
Johanshin – górna część ciała, powyżej pasa
Jodan – wysoka strefa ciała, wysoki poziom (głowa, szyja); 🛈 Poziomy
Ju – dziesięć; miękkość, łagodność, liczebnik dziesięć; 🛈 Zobacz wszystkie liczebniki
Judo – łagodna droga
Judogi – ubiór do judo
Juji – krzyż
Juji-uke – blok krzyżowy

▲

K

Kagi – hak, cios sierpowy (kagi-zuki)
Kahanshin – dolna część ciała, poniżej pasa
Kai – stowarzyszenie
Kaiten – obrót, ruch obrotowy
Kaiten-gari (tenkai-gari) – podcięcie nogi przeciwnika po obrocie
Kakato – pięta
Kakato-geri – kopnięcie piętą
Kake-uke – blok zahaczający
Kamaete – komenda do przybrania odpowiedniej postawy
Kancho – przewodniczący, prezes
Kansetsu-geri – kopnięcie w staw kolanowy
Karate – puste ręce
Karategi – ubiór do karate
Kata – barki, schemat, forma;
Kata są zbiorem technik ataku i obrony, które łączą się w logiczną i praktyczną całość. Kata określamy jako wyimaginowaną walkę z kilkoma przeciwnikami, w której używamy pełnej siły i szybkości, wykonujemy techniki zabronione w walce sportowej, a w realnym karate uznane za elementy samoobrony, takie jak dźwignie i rzuty.
Kata są zestawem ćwiczeń, które adept sztuk walki może wykonać bez partnera, doprowadzając je do perfekcji pod względem technicznym, siłowym i szybkościowym. Mistrzowskie opanowanie Kata jest połączeniem wyobraźni, umysłu, oddechu i ruchów ciała.
🛈 Zobacz również: Kata Karate Kyokushin oraz Rola kata w treningu karate
Keage – kopnięcie w górę, kopnięcie wznoszące się, wymach
Keiko (geiko) – trening
Kempo – sztuka pięści, sztuki walki w Chinach
Kendo – droga miecza, jedna z najstarszych sztuk walki Japonii
Kentate – pompki
Keri (geri) – kopnięcia
Keri-waza – technika kopnięć
Ki (chi) – duch, dusza, charakter w walkach – wewnętrzna siła duchowa
Kiai – okrzyk
Kiba – wierzchnia jazda konna, jeździec
Kiba-dachi – postawa „jeźdźca”
Kihon – podstawa
Kime – w sztukach walki zgodne współdziałanie mocy ciała i umysłu
Kinteki – genitalia
Kiritsu – wstać, powstać, komenda do powstania z siadu
Kobudo (kobu-jitsu) – sztuka walki bronią, głównie narzędziami rolniczymi mieszkańców Okinawy
Kokutsu-dachi – postawa zakroczna
Kokyu – oddychanie
Komi-kami – uderzenie w skroń
Koryu-to – pozycja ritsuzen w Taiki-ken, pozycja smoka
Koshi (goshi) – biodra
Kote – przedramię
Kumite – walka
– yakusoku kumite – umowna walka
– ippon kumite – walka na jeden krok
– sanbon kumite – walka na trzy kroki
– jiyu kumite – wolna walka
– jis-sen kumite – walka pełno kontaktowa, bez zasad
Kyoku – biegun, ekstremum, granica
Kyokushin – ekstremum prawdy; 🛈 Zobacz również: Historia Karate Kyokushin
Kyu – stopień szkoleniowy, liczebnik dziewięć;
🛈 Zobacz również: System stopni i kolorów pasów
🛈 Zobacz wszystkie liczebniki

▲

M

Ma-ai – właściwy, odpowiedni dystans
Mae – przód, mae ni – w przód; 🛈 Kierunki
Makiwara – deska okryta słomą ryżową służąca do utwardzania części ciała
Mae-geri – kopnięcie w przód
Mawashi – okrężnie
Mawashi-geri – kopnięcie po łuku
Mawatte – obracać się, obrót
Me – oko, oczy, wzrok
Migi – prawy, z prawej strony; 🛈 Kierunki
Misogi – specjalny trening pod zimną wodą wodospadu
Mizu-no-kokoro – duch jak woda
Mokuso – medytacja, zamknięte oczy
Morote – obie ręce, podwójnie
Mugorei – na własne tempo, np. kata
Mujun-to – pozycja ritsuzen w Taiki-ken, pozycja bojowa
Musubi-dachi – pozycja

▲

N

Namba aruki – specyficzny sposób poruszania się wykorzystywany w ćwiczeniach Taiki-ken
Naore – powrót do pozycji wyjściowej
Neri – ćwiczenia w ruchu w Taiki-ken
Ne-waza – techniki walki w pozycji leżącej na ziemi
Neko – kot
Neko-ashi-dachi – postawa „kota”
Ni – dwa; 🛈 Zobacz wszystkie liczebniki
Nihon (Nippon) – Japonia („Kraj Wschodu Słońca”)
Nogore – metoda oddychania
Nukite – uderzenie, pchnięcie czubkami czterech złączonych palców ręki
Nunchaku – cep (dwie krótkie drewniane rączki połączone łańcuchem) jako broń pochodząca z Okinawy, zaliczana do kobudo
Nyumon-to – pozycja ritsuzen w Taiki-ken, pozycja wyjściowa

▲

O

O – duży, wielki
Obi – pas, w kolorach wyróżniających stopnie
Osae – ucisk, nacisk
Osae-uke – blok z nakryciem
Osu – wytrwać, kontynuować, być cierpliwym;
🛈 Zobacz również: Znaczenie słowa „Osu!”
Otogai-ni-rei – ukłońmy się wzajemnie
Oroshi – w dół; 🛈 Kierunki
Otoshi – opuszczać (z góry w dół), obniżać

▲

R

Randori – rodzaj „wolnych ćwiczeń”
Rei – ukłon
Renraku – powiązanie, połączenie
Renzoku-waza – techniki łączone
Ritsurei (tachi-rei) – ukłon wysoki
Ritsuzen (Tanto) – ćwiczenia na stojąco w Taiki-ken w i I-ken
Roku – sześć; 🛈 Zobacz wszystkie liczebniki
Ryu – szkoła, system, styl

▲

S

Sabaki – obrót, zwrot, skręt
Sagari – powrót bez obrotu
San – trzy; 🛈 Zobacz wszystkie liczebniki
Sayonara – do widzenia
Sayu – w bok, prawo/lewo
Seiken – przednia powierzchnia pięści (dwie kostki śródręcza, palca wskazującego i środkowego)
Seiza – pozycja siedząca wyprostowana
Sempai – stopień uczniowski kyu oraz ten, który ćwiczy dłużej
Sensei – nauczyciel
Shi (yon) – cztery; 🛈 Zobacz wszystkie liczebniki
Shichi (nana) – siedem; 🛈 Zobacz wszystkie liczebniki
Shidoin – instruktor
Shin – prawda; 🛈 Zobacz również: Historia Karate Kyokushin
Shinzo – serce
Shinai – treningowy miecz bambusowy do walki w ken-do
Shinto – „Droga bogów”, narodowa religia Japonii
Shiryoku – ćwiczenia w powolnym ruchu w Taiki-ken i w I-ken
Shita – nisko
Shoho-to – ćwiczenie ritsuzen w Taiki-ken
Shomen – przód
Shotei – podstawa dłoni jako powierzchnia uderzająca
Shotokan – nazwa pierwszego japońskiego systemu karate, stworzonego przez Gichina Funakoshi’ego; termin Shotokan nawiązuje do pseudonimu literackiego G. Funakoshiego – Shoto („fale sosen”)
Shuto (tegatana) – ręka nóż, kant dłoni
Sokuto – boczny, zewnętrzny kant stopy, jako powierzchnia uderzająca
Soto – z zewnątrz, do wewnątrz
Soto-uke – blok z zewnątrz do wewnątrz
Sune – kość piszczelowa

▲

T

Tachi – pozycje nóg
Taiki-ken – japońska sztuka walki stworzona przez Kenichi Sawai, odpowiednik chińskiego Yiquan; mistrz Sawai był uczniem Wanga twórcy Yiquan.
Tameshiwari – techniki łamania twardych przedmiotów
Tanden (hara) – brzuch, centrum wewnętrznej siły duchowej
Tatami – mata ze splecionej słomy ryżowej
Tate – pionowy
Tate-zuki – cios prosty pionowo trzymaną pięścią
Te – ręka
Teisoku – wewnętrzna część stopy jako powierzchnia podcinająca lub uderzająca
Tetsui-uchi – cios zewnętrznym kantem ściśniętej pięści
Tobi – skok
Tsukami – schwytać, złapać, zacisnąć

▲

U

Uchi – wewnątrz, w środku, uderzenie
Uchi-mata – rzut z podciągnięciem wewnętrznego uda
Uchi-uke – blok od wewnątrz na zewnątrz
Uke – blok
Ura – odwrotna strona
Ushiro – tył; 🛈 Kierunki
Ushiro-geri – kopnięcie w tył

▲

W

Waki – pachy (waki kamae – układ pięści)

▲

Y

Yama – góra
Yame – przerwać, zakończyć
Yasume – odpoczynek, relaks
Yoi – pozycja gotowości, „gotów”
Yoko – bok; 🛈 Kierunki
Yoko-geri – kopnięcie w bok
Yoko-ukemi – pad w bok
Yudansha – posiadacz stopnia mistrzowskiego
Yukkuri – powoli

▲

Z

Zanshin – stan gotowości, np. w kata
Za-rei – ukłon w siadzie klęcznym
Za-zen – siedzący zen
Zenkutsu – pochylić się w przód
Zenkutsu-dachi – wykroczna postawa w przód

▲